ગુજરાતી સાહિત્ય અને ગ્રામર નાં વન લાઈનર પાર્ટ -૧

ગુજરાતી સાહિત્ય અને ગ્રામર નાં વન લાઈનર પાર્ટ -૧

1. મ ર ભ ન ય ય ય – આ કયા છંદનું બંધારણ છે ? જવાબ : સ્ત્રગ્ધરા

2. સ્ત્રગ્ધરા છંદમાં કેટલા આક્ષરે યતી આવે છે ? જવાબ : સાતમા અને ચૌદમા

3. સ્ત્રગ્ધરા છંદમાં કુલ કેટલા અક્ષર હોય છે ? જવાબ : 21

4. ખાટી છાશે ભીંજવી ગગરી કળશિયા માંજી સોને મઢી દે – આ પંક્તિનો છંદ ઓળખાવો. જવાબ : સ્ત્રગ્ધરા

5. દોહરો છંદમાં યતિ કયા અક્ષર પછી આવે છે ? જવાબ : તેરમા

6. ઓ ઈશ્વર ભજીએ તને મોટું છે તુ જ નામ, ગુણ તારા નિત ગાઈએ, થાય અમારા કામ. – આ પંક્તિનો છંદ ઓળખાવો. જવાબ : દોહરો

7. ‘શેરી મિત્રો સો મળે, તાળી મિત્ર અનેક – આ પંક્તિનો છંદ જણાવો. જવાબ : દોહરો

8. છાયા તો વડલા જેવી, ભાવ તો નદના સમ. – આ પંક્તિનો છંદ જણાવો. જવાબ : અનુષ્ટુપ

9. પોલું છે તે બોલ્યું, તેમાં કરી તે શી કારીગરી ? સાંબેલું વગાડે તો હું જાણું કે તું શાણો છે. – આ પંક્તિનો છંદ જણાવો. જવાબ : મનહર

10. ઉગે છે સુરખી ભરી, રવિ મૃદુ હેમન્તનો પૂર્વમાં – આ પંક્તિનો છંદ જણાવો. જવાબ : શાર્દુલવિક્રીડિત

11. સામાસિક પદ કેટલા શબ્દોનું બનેલું હોય છે ? જવાબ : બે

12. લાલપીળું શબ્દનો સમાસ જણાવો. જવાબ : દ્વન્દ્વ

13. રાજકુમાર શબ્દનો સમાસ જણાવો. જવાબ : તત્પુરુષ

14. રંગભૂમિ શબ્દનો સમાસ જણાવો ? જવાબ : તત્પુરુષ

15. આરામખુરશી શબ્દનો સમાસ જણાવો. જવાબ : મધ્યમપદ્લોપી

16. પગરખું શબ્દનો સમાસ જણાવો. જવાબ : ઉપપદ

17. નટવર નિરખ્યા નેન તે… – આ વાક્યનો અલંકાર જણાવો. જવાબ : વર્ણસગાઇ

18. માયાની છાયામાંથી કાયાને મુક્ત કરવા ગોવિંદરાયાની માયા કરો. – આ પંક્તિનો અલંકાર જણાવો. જવાબ : શબ્દાનુપ્રાસ

19. ‘વિદ્યા ભાણિયો જેહ, તેહ, ઘેર વૈભવ રૂડો. – આ પંક્તિમાં કયો અલંકાર છે ? જવાબ : આંતરપ્રાસ

20. દુર્યોધન પ્રેષિત દૂત એક, દેખાવમાં ઘાતક દુષ્ટ છેક. – આ પંક્તિનો અલંકાર જણાવો. જવાબ : અંત્યાનુપ્રાસ

21. ડોહો સોટા જેમ હાલવા ચાલવા લાગ્યો. – અલંકાર જણાવો. જવાબ : ઉપમા

22. દમયંતીનું મુખ તો જાણે ચંદ્ર. – આ વાક્યમાં કયો અલંકાર છે ? જવાબ : ઉત્પ્રેક્ષા

23. આ સંસારસાગર તરવો સહેલો નથી. – આ વાક્યનો અલંકાર જણાવો. જવાબ : રૂપક

24. આકાશ આકાશ જેવું અને સાગર સાગર જેવો છે. – આ પંક્તિનો અલંકાર જણાવો. જવાબ : અનન્વય

25. ‘એની વાણી તો અમૃતથીએ મીઠી છે. – આ પંક્તિનો અલંકાર ઓળખાવો. જવાબ : વ્યતિરેક

26. જવાની તો આખરે જવાની – આ વાક્યનો અલંકાર જણાવો. જવાબ : શ્લેષ

27. જીવન સંકેલી લેવું – રૂઢિપ્રયોગનો અર્થ જણાવો. જવાબ : મૃત્યુ પામવું

28. ‘નસીબ ખરાબ હોવું’ તેના અર્થ જેવો બીજો રૂઢીપ્રયોગ કયો છે ? જવાબ : કરમ ફૂટેલા હોવા

29. ‘જીવ મોટો હોવો – રૂઢિપ્રયોગનો અર્થ આપો. જવાબ : ઉદાર હોવું

30. સાડીબારી ન રાખવી – રુધીપ્રયોગનો અર્થ આપો. જવાબ : પરવા ના કરવી

31. ટકે શેર ભાજી, ટકે શેર ખાજાં – આ કહેવતનો અર્થ આપો. જવાબ : સારું નરસું સૌ સરખું હોવું

32. ‘હરીચ્છા – શબ્દની સંધી છૂટી પાડો. જવાબ : હરિ + ઈચ્છા

33. ‘વાતાવરણ – શબ્દની સંધી છૂટી પાડો. જવાબ : વાત + આવરણ

34. સિંહની આકૃતિવાળું આસન – શબ્દસમૂહ માટે એક શબ્દ આપો. જવાબ : સિંહાસન

35. ‘ચક્ષુ શબ્દનો સમાનાર્થી શબ્દ આપો. જવાબ : નયન, નેત્ર

36. ત્રણચાર – આ શબ્દનો સમાસ જણાવો. જવાબ : દ્વન્દ્વ

37. ગુણજશ – શબ્દનો સમાસ જણાવો. જવાબ : દ્વન્દ્વ

38. વનલાવરી – શબ્દનો સમાસ જણાવો. જવાબ : તત્પુરુષ

39. દવાખાનું – શબ્દનો સમાસ જણાવો. જવાબ : મધ્યમપદલોપી

40. ગોપાળ શબ્દનો સમાસ જણાવો. જવાબ : ઉપપદ

41. સર્જનખેલ – શબ્દનો સમાસ જણાવો. જવાબ : કર્મધારય

42. ‘અખંડ શબ્દનો સમાસ જણાવો જવાબ : બહુવ્રીહી

43. રાતોરાત શબ્દનો સમાસ જણાવો. જવાબ : અવ્યયીભાવ

44. પંચવટી શબ્દનો સમાસ જણાવો. જવાબ : દ્વિગુ

45. અલંકારના કેટલા પ્રકાર છે ? જવાબ : બે

46. નિત્ય સેવા, નિત્ય કિર્તન- ઓચ્છવ નીરખવા, નંદકુમાર રે… – આ પંક્તિનો અલંકાર ઓળખાવો. જવાબ : વર્ણાનુપ્રાસ

47. હળવે હળવે હળવે હરજી મારા મંદિરીયે આવ્યા રે… – આ પંક્તિનો અલંકાર જણાવો. જવાબ : શબ્દાનુપ્રાસ

48. ઘેર પધાર્યા હરિગુણ ગાતા, વાતા તાલને શંખ મૃદંગ – આ પંક્તિનો અલંકાર જણાવો. જવાબ : આંતરપ્રાસ

49. જામી ગઈ તરત ઘોર કરાલ રાત, લાગી બધે પ્રસરવા પુર માહી વાત. – આ કયો અલંકાર છે ? જવાબ : અંત્યાનુપ્રાસ

50. શામળ કહે બીજા બાપડા, પ્હાણ સરીખા પારખ્યા. – આ પંક્તિનો અલંકાર છે ? જવાબ : ઉપમા

51. પંડની પેટીમાં પારસ છે પડ્યો. – આ કયો અલંકાર છે ? જવાબ : રૂપક

52. હૈયું જાણે હિમાલય – આ પંક્તિનો અલંકાર ઓળખાવો. જવાબ : ઉત્પ્રેક્ષા

53. ‘ગંગાના નીર તો વધે-ઘટે રે લોલ સરખો એ પ્રેમનો પ્રવાહ રે. – આ પંક્તિનો અલંકાર જણાવો. જવાબ : વ્યતિરેક

54. બાપ એટલે બાપ – આ પંક્તિનો અલંકાર જણાવો. જવાબ : અનન્વય

55. તમે પસંદ કરેલું પાત્ર પાણી વિનાનું છે. – આ પંક્તિનો અલંકાર જણાવો. જવાબ : શ્લેષ

56. સમીરને છેલ્લી પાટલીએ બેસવાનો શોખ છે. – આ પંક્તિનો છંદ જણાવો. જવાબ : વ્યાજસ્તુતિ

57. દુરના ડુંગરો સાદ કરીને બોલાવતા હતા. – આ કયો અલંકાર છે ? જવાબ : સજીવારોપણ

58. યતિ – આ શબ્દ ગુજરાતી વ્યાકરણમાં કઈ જગ્યાએ આવે છે ? જવાબ : છંદ

59. ‘બપોરી વેળાનું હરિતવરણું ખેતરે ચડ્યું’ – છંદ ઓળખાવો. જવાબ : શીખરીણી

60. ધરે અનુભવે વિશાળ નયનો, સમાધાનનાં – આ પંક્તિનો છંદ જણાવો. જવાબ : પૃથ્વી

61. ‘બેસી ખાટે પિયરઘરમાં જિંદગી જોઈ સારી.’ – આ પંક્તિનો છંદ જણાવો. જવાબ : મંદાક્રાન્તા

62. ‘ઊગે છે નભ સૂર્ય ગાઢ જગના અંધારને ભેદવા’ – આ પંક્તિનો અલંકાર જણાવો. જવાબ : શાર્દુલવીક્રીડીત

63. ‘નાગરવેલીના જેવી નાજુકડી નાર વાંકી, વાંકો એનો અંબોડોને વાંકા એના વેણ છે.’ – આ પંક્તિનો છંદ જણાવો. જવાબ : મનહર

64. ‘બેસે છે ભાગ્ય બેઠાનું, ઊભું ઉભા રહેલાનું.’. – આ પંક્તિનો છંદ જણાવો. જવાબ : અનુષ્ટુપ

65. ‘ભણતાં પંડિત નીપજે, લખતાં લહિયો થાય. ચાર ચાર ગાઉ ચાલતાં લાંબો પંથ કપાય.’ – આ પંક્તિનો છંદ જણાવો. જવાબ : દોહરો

66. ધોંસરી ઉપાડવી – રૂઢિપ્રયોગનો અર્થ જણાવો. જવાબ : જવાબદારી ઉપાડવી

67. પીઠ ઠોકવી – રૂઢિપ્રયોગનો અર્થ આપો. જવાબ : શાબાશી આપવી

68. વખત વીત્યા બાદ પરિસ્થિતિમાં ફેરફાર કરવો અશક્ય હોય છે. – આ અર્થ આપતી કહેવત જણાવો. જવાબ : પાકે ઘડે કાંઠા ના ચઢે

69. ‘સદૈવ – શબ્દની સંધી આપો. જવાબ : સદા + એવ

70. તીલક કરતાં ત્રેપન થયા, જપમાળાનાં નાકાં ગયા’ આ પ્રસિદ્ધ પંક્તિના કવિ કોણ છે? જવાબ : અખો

71. ‘બ્રહ્મ સત્ય છે જગત મિથ્યા છે’ એવું કશ કયા કવીએ કહ્યું છે ? જવાબ : અખો

72. કવિ નાન્હાલાલનો જન્મ કયાં થયો હતો ? જવાબ : અમદાવાદમાં

73. અમૃતા પુસ્તકના લેખક કોણ છે? જવાબ : રઘુવીર ચૌધરી

74. ગુજરાતના લોકનાટય ભવાઈનો પ્રારંભ કોણે કર્યો ? જવાબ : અસાઈત ઠાકર

75. ‘આંખે કંકુના સુરજ આથમ્યા’ કાવ્યમાં કવિ કઈ વેલને શણગારવાનું કહે છે? જવાબ : અંતિમ વિદાઈ માટેની

76. ‘‘સત્યના પ્રયોગો’ પુસ્તકનો સાહિત્યપ્રકાર જણાવો. જવાબ : આત્મકથા

77. ‘આવો’ કાવ્યમાં કવિએ ‘અમે’ શબ્દ કોના માટે વાપર્યા છે? જવાબ : આત્મા

78. ‘હરિનો મારગ છે શૂરાનો’ પદની રચના કરનાર કવિશ્રી પ્રીતમદાસની અન્ય રચના કઈ છે? જવાબ : આનંદ મંગળ કરું આરતી

79. હિંદુધર્મની બાળપોથી કોણે લખ્યું છે? જવાબ : આનંદશંકર ધ્રુવ

80. વર્ષ 2012માં અવસાન પામનાર સાહિત્યકારશ્રી અશ્વિન ભટ્ટની જાણીતી કૃતિ કઈ ? જવાબ : આકાશમંડળ

81. સાહિત્યક્ષેત્રે અપાતો જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ સૌ પ્રથમ કઈ મહિલાને અપાયો હતો ? જવાબ : આશાપૂર્ણા દેવી

82. ‘મજહબ નહિ શીખાતા આપસ મેં બૈર રખના’ ના કવિ કોણ છે? જવાબ : ઇકબાલ

83. સોનેટનો ઉદભવ કયાં થયેલો ગણાય છે? જવાબ : ઇટાલી

84. ‘રહને કો ઘર નહિ, સારાજહાં હમારા ’ આ વાક્ય પ્રયોગ શ્રી જયંતિ દલાલે કોના માટે કર્યો હતો ? જવાબ : ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક

85. કયા સર્જકને ‘અમીર નગરીના ગરીબ ફકીર’ નું બિરુદ મળેલ છે? જવાબ : ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક

86. લોહીની સાગાઈ – વાર્તા કયા લેખકની છે? જવાબ : ઈશ્વર પેટલીકર

87. ‘મળતા મળી ગઈ મોંઘેરી ગુજરાત, ગુજરાત મોરી મોરી રે…’ આ કાવ્ય પંક્તિના સર્જક કોણ છે ? જવાબ : ઉમાશંકર જોશી

88. ‘જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ પ્રાપ્ત કરનારા પ્રથમ ગુજરાતી કોણ હતા? જવાબ : ઉમાશંકર જોશી

89. કયા જાણીતા ગુજરાતી કવિ અને સાહિત્યકારનું તખલ્લસુ ‘ વાસકુી’ છે? જવાબ : ઉમાશંકર જોશી

90. કયા કવિના ‘નિશીથ’ કાવ્ય સંગ્રહને ભારતીય જ્ઞાનપીઠ પારિતોષિક એનાયત થયું હતું ? જવાબ : ઉમાશંકર જોશી

91. ‘સાપનાં ભારા’ અને‘ઉઘાડી બારી’ એ કોની કૃતિઓ છે? જવાબ : ઉમાશંકર જોશી

92. ‘સદા સૌમ્યસી વૈભવે ઉભરાતી, મળી માતૃભાષા મુને ગુજરાતી’ માતૃભાષા વંદનાની આ પંક્તિઓ કયા  કવિની છે? જવાબ : ઉમાશંકર જોશી

93. વિશાળે જગ વિસ્તારે નથી એક માનવી, પશુ છેપક્ષી છે વનોની છે વનસ્પતિ ’ પ્રખ્યાત પંક્તિઓઓ કયા કવિની છે? જવાબ : ઉમાશંકર જોશી

94. ‘‘ડીમલાઈટ’ કૃતિનો સાહિત્ય પ્રકાર જણાવો. જવાબ : એકાંકી

95. ‘વૃક્ષ ’ શ્રી લાભશંકર ઠાકર રચયિત સાહિત્યનો કયો પ્રકાર છે? જવાબ : એકાંકી

96. “એવા રે અમે એવા” પુસ્તકના લેખક કોણ છે? જવાબ : વિનોદ ભટ્ટ

97. પ્રેમાનંદની કઈ કૃતિ દર ચૈત્ર માસમાં ગવાય છે? જવાબ : ઓખાહરણ

98. ‘‘ગુજરાતનો નાથ’ નવલકથાના લેખક કોણ છે? જવાબ : કનૈયાલાલ મુનશી

99. ‘ ગુજરાતની અસ્મિતા’ શબ્દના પ્રણેતા કોણ હતા ? જવાબ : કનૈયાલાલ મુનશી

100. ‘ઘનશ્યામ’ કયા લેખકનું ઉપનામ છે? જવાબ : ઉમાશંકર જોશી