પ્રશ્ન 1. નીચે આપેલા વિકલ્પોમાંથી સાચો વિકલ્પ પસંદ કરી લખો:
1. નવા વર્ષના સંકલ્પો પાઠ ના લેખક નું નામ જણાવો :
A. રાઘવજી માધડ
B. જયંતિ દલાલ
C. બકુલ ત્રિપાઠી ✔
D. કુન્દનિકા કાપડિયા
2. લેખક કેટલા કલાક કાંતવા નો સંકલ્પ કરે છે?
A. એક
B. બે
C. દોઢ ✔
D. અઢી3. ક્યા દિવસની હવા સામાન્ય જનોના મનમાં ચમકારો લાવી દે છે?
A. રામ નવમી
B. બેસતુ વર્ષ ✔
C. રક્ષાબંધન
D. દિવાળી
A. એક
B. બે
C. દોઢ ✔
D. અઢી3. ક્યા દિવસની હવા સામાન્ય જનોના મનમાં ચમકારો લાવી દે છે?
A. રામ નવમી
B. બેસતુ વર્ષ ✔
C. રક્ષાબંધન
D. દિવાળી
4. આંખમાં ચમક સાથે આપણે કોઈ પળે કયો સંકલ્પ કરીએ છીએ?
A. વાંચવાનો
B. ફરવાનો
C. આત્મ સુધારણાનો ✔
D. ગાવાનો
A. વાંચવાનો
B. ફરવાનો
C. આત્મ સુધારણાનો ✔
D. ગાવાનો
5. છઠના દિવસે લેખકે કેટલા વાગે ઊઠવાનું નિર્ણય કર્યો?
A. છ
B. સાત
C. ચાર
D. પાંચ ✔
A. છ
B. સાત
C. ચાર
D. પાંચ ✔
6. સાજા થઇ ગયા પછી ચા પીનાર વ્યક્તિ રોજ ના કેટલા પ્યાલા ચા પીએ છે?
A. ત્રણ
B. પાંચ
C. સાત ✔
D. ચાર
A. ત્રણ
B. પાંચ
C. સાત ✔
D. ચાર
7. લેખકના સંબંધીએ ક્રોધ ન કરવાનો સંકલ્પ કોને જણાવ્યો?
A. કાકા ને
B. પત્નીને ✔
C. પુત્રને
D. માતાનેપ્રશ્ન-2. નીચે આપેલા વિધાનો ખરા છે કે ખોટા તે જણાવો:
A. કાકા ને
B. પત્નીને ✔
C. પુત્રને
D. માતાનેપ્રશ્ન-2. નીચે આપેલા વિધાનો ખરા છે કે ખોટા તે જણાવો:
1. નવા વર્ષે લેખક નિયમિત નોંધપોથી રાખવી છે એવો સંકલ્પ કરે છે.
જવાબ: ખરું
2. બેસતા વર્ષના દિવસે આપણને એકદમ બુદ્ધ વિવેકાનંદ કે નેપોલિયન થવાની હોશ આવે છે.
જવાબ: ખરું
3. વહેલા ઉઠવાથી વર્ષે લેખકના મતે 72 કલાક બચે છે.
જવાબ: ખોટુ
4. બીજના દિવસે સવારે લેખક થી છ વાગે ઉઠાયુ.
જવાબ: ખોટુ
5. ચા ન પીનાર વ્યક્તિના તરંગ છે કે સ્વર્ગમાં પહોંચ્યા.
જવાબ: ખરું
પ્રશ્ન-3 ખાલી જગ્યાઓ પૂર્ણ કરો:
1. દિવાળીનો ઉત્સવ ઘણાને માટે____ માં પલટાઈ જાય છે.
જવાબ: વીર રસ
જવાબ: વીર રસ
2. 50 વર્ષની જીંદગીમાં બે કલાક વહેલા ઉઠવાથી ____ કલાક બચે.
જવાબ: 36000
જવાબ: 36000
3. મારી આત્મક સુધારણા ____ ને પંથે ચડી ગઈ.
જવાબ: ફિલસૂફી
જવાબ: ફિલસૂફી
4. સિગારેટના ધુમાડાની જેમ ____ ને વેરાઈ જતા વાર નથી લાગતી.
જવાબ: સંકલ્પ
જવાબ: સંકલ્પ
પ્રશ્ન 4 નીચે આપેલા પ્રશ્નોના ઉત્તર એક એક વાક્યમાં લખો:
1. લેખક નવા સંકલ્પો ક્યારે કરે છે?
જવાબ: લેખક નવા સંકલ્પો નવા વર્ષે કરેછે.
જવાબ: લેખક નવા સંકલ્પો નવા વર્ષે કરેછે.
2. પાઈએ પાઈનો વ્યવસ્થિત હિસાબ રાખવાનો સંકલ્પ લેખક ક્યારે કરે છે?
જવાબ: નવા વર્ષે એટલે કે બેસતા વર્ષે લેખક પાઈએ પાઈનો હિસાબ રાખવાનો સંકલ્પ કરે છે.
જવાબ: નવા વર્ષે એટલે કે બેસતા વર્ષે લેખક પાઈએ પાઈનો હિસાબ રાખવાનો સંકલ્પ કરે છે.
3. આખા સમાજમાં બેસતુ વર્ષ ક્યારે છે એમ ક્યારે જાણી શકાય?
જવાબ: જે દિવસે લોકો જુદા-જુદા સંકલ્પ મંત્રોનું મનોમન ઉચ્ચારણ શરૂ કરે ત્યારે સમજવું કે તે દિવસે બેસતુ વર્ષ છે.
જવાબ: જે દિવસે લોકો જુદા-જુદા સંકલ્પ મંત્રોનું મનોમન ઉચ્ચારણ શરૂ કરે ત્યારે સમજવું કે તે દિવસે બેસતુ વર્ષ છે.
4. બેસતા વર્ષે સામાન્ય જનો ના મન માં કયા વિચારો આવે છે?
જવાબ: બેસતા વર્ષે સામાન્ય જનો ના મનમાં એકા એક વિચાર આવે છે કે, આપણ ને પણ બુદ્ધ મહાવીર, વિવેકાનંદ કે નેપોલિયન થવાની હોશ થઈ આવે છે. જીવન ના વર્ષો એમ નિરર્થક સરી જતા લાગે છે. અને કદમ કઈક કરી નાખવું એવો વિચાર આવે છે.
જવાબ: બેસતા વર્ષે સામાન્ય જનો ના મનમાં એકા એક વિચાર આવે છે કે, આપણ ને પણ બુદ્ધ મહાવીર, વિવેકાનંદ કે નેપોલિયન થવાની હોશ થઈ આવે છે. જીવન ના વર્ષો એમ નિરર્થક સરી જતા લાગે છે. અને કદમ કઈક કરી નાખવું એવો વિચાર આવે છે.
5. આત્મા સુધારણા શબ્દ નો અર્થ આપો.
જવાબ: આત્મા સુધારણા એટલે પોતાની જાતને સુધારવી તે.
જવાબ: આત્મા સુધારણા એટલે પોતાની જાતને સુધારવી તે.
6. લેખકને બેસતા વર્ષે કોઈએ શી સલાહ આપી?
જવાબ: લેખકને બેસતા વર્ષે કોઇએ સલાહ આપી કે તેમણે આત્મા સુધારણા માટે કંઈ ઉચ્ચ સંકલ્પ કરવો જોઇએ
જવાબ: લેખકને બેસતા વર્ષે કોઇએ સલાહ આપી કે તેમણે આત્મા સુધારણા માટે કંઈ ઉચ્ચ સંકલ્પ કરવો જોઇએ
7. વહેલા ઉઠવાથી લેખક કેટલા વર્ષે બચાવવા માંગે છે
જવાબ: વહેલા ઉઠવાથી લેખક ચાર વર્ષ બચાવવા માંગે છે
જવાબ: વહેલા ઉઠવાથી લેખક ચાર વર્ષ બચાવવા માંગે છે
8. બેસતા વર્ષના દિવસે લેખક થી કેટલા વાગે ઉઠાયું?
જવાબ: બેસતા વર્ષના દિવસે લેખક થી પાંચ ઉઠાયુ.
જવાબ: બેસતા વર્ષના દિવસે લેખક થી પાંચ ઉઠાયુ.
9. લેખક કે કયા દિવસે વહેલા ઉઠવાનો સંકલ્પ તાજો કરી એલાર્મ ગોઠવ્યું?
જવાબ: લેખકે સાતમના દિવસે વહેલા ઉઠવાનો સંકલ્પ તાજો કરીને એલાર્મ ગોઠવ્યુ.
જવાબ: લેખકે સાતમના દિવસે વહેલા ઉઠવાનો સંકલ્પ તાજો કરીને એલાર્મ ગોઠવ્યુ.
10. એલાર્મ ઘડિયાળ સમારકામ ક્યાં સુધી ચાલ્યું?
જવાબ: એલાર્મ ઘડિયાળ સમારકામ કાર્તિકી પૂર્ણિમા સુધી ચાલ્યું.
જવાબ: એલાર્મ ઘડિયાળ સમારકામ કાર્તિકી પૂર્ણિમા સુધી ચાલ્યું.
11. કઈ રાત્રે ઘડિયાળ બંધ થઈ ગયું? કેમ?
જવાબ: લેખકે વદ પડવાની રાતે ઘડિયાળ ગોઠવ્યુ. પણ લેખક ચાવી આપવાનું ભૂલી જવાથી રાત્રે અઢી વાગે જ ઘડિયાળ બંધ થઈ ગયુ.
જવાબ: લેખકે વદ પડવાની રાતે ઘડિયાળ ગોઠવ્યુ. પણ લેખક ચાવી આપવાનું ભૂલી જવાથી રાત્રે અઢી વાગે જ ઘડિયાળ બંધ થઈ ગયુ.
12. લેખકના મતે સવારે વહેલા ઉઠવાના સંકલ્પ નો ભંગ કેમ થતો નથી?
જવાબ: લેખકે સાડા પાંચે જાગીને એલાર્મ બંધ કર્યા પછી વિચાર આવ્યો કે ઉઠ્યા પછી દસ મિનિટ રહીને સુઈ જવામાં વાંધો નહીં. એમ કરવાથી સંકલ્પ નો ભંગ થતો નથી એવું લેખકનું માનવું છે.
જવાબ: લેખકે સાડા પાંચે જાગીને એલાર્મ બંધ કર્યા પછી વિચાર આવ્યો કે ઉઠ્યા પછી દસ મિનિટ રહીને સુઈ જવામાં વાંધો નહીં. એમ કરવાથી સંકલ્પ નો ભંગ થતો નથી એવું લેખકનું માનવું છે.
13. ચા ન પીવાનો સંકલ્પ કેટલા અઠવાડિયા ચાલ્યો?
જવાબ: ચા ન પીવાનો સંકલ્પ થોડા અઠવાડિયા ચાલ્યો.
જવાબ: ચા ન પીવાનો સંકલ્પ થોડા અઠવાડિયા ચાલ્યો.
14. ચા છોડી દેવાનો સંકલ્પ કરનાર વ્યક્તિને કઈ કઈ વસ્તુ ઓ ચળાવી ન શકી?
જવાબ: ચા છોડી દેવાનો સંકલ્પ કરનાર વ્યક્તિને માતાનો પ્રેમ, પિતાની આજ્ઞા, બહેના આંસુ, પત્ની ની ધમકી, મિત્રોને મશ્કરી અને ચાની જાહેર ખબરો વગેરે કોઈ ચળાવી ન શક્યું.
જવાબ: ચા છોડી દેવાનો સંકલ્પ કરનાર વ્યક્તિને માતાનો પ્રેમ, પિતાની આજ્ઞા, બહેના આંસુ, પત્ની ની ધમકી, મિત્રોને મશ્કરી અને ચાની જાહેર ખબરો વગેરે કોઈ ચળાવી ન શક્યું.
15.ઇન્દ્રનો ઇન્દ્રાસન ડોલાવનાર લેખક નો કયો સંકલ્પ હતો?
જવાબ: ઇન્દ્રનો ઇન્દ્રાસન ડોલાવનાર ‘ચા ન પીવાનો’ સંકલ્પ હતો.
જવાબ: ઇન્દ્રનો ઇન્દ્રાસન ડોલાવનાર ‘ચા ન પીવાનો’ સંકલ્પ હતો.
16. ચા છોડી દેનાર માણસ એ ફરીથી ચા પીવાનું શા માટે શરૂ કર્યું?
જવાબ: ચા છોડી દેનાર માણસ માંદગીની માયા માં લપટાયા ત્યારે તેમણે થોડા ઉપવાસ કરવા પડ્યા. ત્યારે એક ધન્ય ક્ષણે એમને જ્ઞાન થયું, કે ચા પીવાથી ઉપવાસમાં રાહત રહે છે. એટલે હળવે રહીને ચા પીવા માંડી.
જવાબ: ચા છોડી દેનાર માણસ માંદગીની માયા માં લપટાયા ત્યારે તેમણે થોડા ઉપવાસ કરવા પડ્યા. ત્યારે એક ધન્ય ક્ષણે એમને જ્ઞાન થયું, કે ચા પીવાથી ઉપવાસમાં રાહત રહે છે. એટલે હળવે રહીને ચા પીવા માંડી.
17. લેખકના મતે કયા સંકલ્પ માંદગીના બહાને સ્વર્ગે સિધાવ્યો?
જવાબ: લેખકના મતે ચા ન પીવાનો સંકલ્પો ના બહાને સ્વર્ગે સિધાવ્યો અને ફરી થી એણે પુનર્જન્મમાં ન લીધો
જવાબ: લેખકના મતે ચા ન પીવાનો સંકલ્પો ના બહાને સ્વર્ગે સિધાવ્યો અને ફરી થી એણે પુનર્જન્મમાં ન લીધો
18. સિગારેટ છોડવાનો સંકલ્પો કોના આગ્રહથી કરવો પડે છે?
જવાબ: સિગારેટ છોડવાનો સંકલ્પ અરસિક પત્નીઓ અને દુષ્ટ ડોક્ટરોના આગ્રહ થી જ કરવો પડે છે.
જવાબ: સિગારેટ છોડવાનો સંકલ્પ અરસિક પત્નીઓ અને દુષ્ટ ડોક્ટરોના આગ્રહ થી જ કરવો પડે છે.
19. લેખકના સંબંધીએ નવા વર્ષે કયો સંકલ્પ કરેલો?
જવાબ: લેખકના સંબંધીએ નવા વર્ષે ક્રોધને જીતવા નો સંકલ્પ કરેલો.
જવાબ: લેખકના સંબંધીએ નવા વર્ષે ક્રોધને જીતવા નો સંકલ્પ કરેલો.
20. લેખક ના સંબંધી નો સ્વભાવ કેવો હતો?
જવાબ: ના સંબંધી વાતવાતમાં ચિડાઈને પાન ખરતા પીડાય એવા સ્વભાવના હતા.
જવાબ: ના સંબંધી વાતવાતમાં ચિડાઈને પાન ખરતા પીડાય એવા સ્વભાવના હતા.
21. સોસાયટી ગજવવા જતા પતિને શ્રીમતી એ કયો સંકલ્પ યાદ અપાવી શાંત પાડ્યા?
જવાબ: સોસાયટી ગજવવા જતા પતિને શ્રીમતી એ ક્રોધ ન કરવાનો સંકલ્પ એમણે ત્યાં જ તોડ્યો હતો એવું યાદ અપાવી શાંત પાડ્યા.
જવાબ: સોસાયટી ગજવવા જતા પતિને શ્રીમતી એ ક્રોધ ન કરવાનો સંકલ્પ એમણે ત્યાં જ તોડ્યો હતો એવું યાદ અપાવી શાંત પાડ્યા.
22. વિધાન સમજાવો ‘નવા વર્ષના સંકલ્પો એટલે વહેલી પરોઢનું ઝાકળ’
જવાબ: જેમ પરોઢનું ઝાકળ સૂર્ય ઉગે કે તરત જ ઉડી જાય છે એમ નવા વર્ષના સંકલ્પો પણ લાંબો સમય ટકતા નથી. તરત જ અદ્રશ્ય થઈ જાય છે.
જવાબ: જેમ પરોઢનું ઝાકળ સૂર્ય ઉગે કે તરત જ ઉડી જાય છે એમ નવા વર્ષના સંકલ્પો પણ લાંબો સમય ટકતા નથી. તરત જ અદ્રશ્ય થઈ જાય છે.
23. નવા વર્ષે લીધેલા સંકલ્પો ટકી રહે છે ખરા? શા માટે?
જવાબ: નવા વર્ષે લીધેલા સંકલ્પો ટકી રહેતા નથી. કારણકે બેસતા વર્ષના દિવસે લોકો ઉત્સાહમાં આવીને સંકલ્પો કરે છે. પણ એ શબ્દ રચના હરીફાઈના અર્ધા ભરાયેલા વ્યૂહની જેમ એમને એમ પડ્યા રહે છે.
જવાબ: નવા વર્ષે લીધેલા સંકલ્પો ટકી રહેતા નથી. કારણકે બેસતા વર્ષના દિવસે લોકો ઉત્સાહમાં આવીને સંકલ્પો કરે છે. પણ એ શબ્દ રચના હરીફાઈના અર્ધા ભરાયેલા વ્યૂહની જેમ એમને એમ પડ્યા રહે છે.
24. નિરાશાની પળોમાં લેખકને શેનો વિચાર આવે છે?
જવાબ: નિરાશાની પળોમાં લેખકને વિચાર આવે છે કે હવે કદી બેસતા વર્ષે સંકલ્પો કરવા જ નહીં. પણ તેમનો એ વિચાર પણ સફળ થતો નથી.પ્રશ્ન- 3. નીચે આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ બે-ત્રણ વાક્યમાં લખો:
જવાબ: નિરાશાની પળોમાં લેખકને વિચાર આવે છે કે હવે કદી બેસતા વર્ષે સંકલ્પો કરવા જ નહીં. પણ તેમનો એ વિચાર પણ સફળ થતો નથી.પ્રશ્ન- 3. નીચે આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ બે-ત્રણ વાક્યમાં લખો:
1. લેખક કે વહેલા ઉઠવાના સંકલ્પ કેમ કર્યો?
જવાબ: લેખકના મતે રોજ સાતને બદલે પાંચ વાગે ઊઠે તો વર્ષે 720 કલાક બચે. ને પચાસ વર્ષ ઉઠવાનું બચે. ને પચાસ વર્ષની જીંદગીમાં 36000 કલાક બચે. એટલે કે રોજ ફક્ત બે કલાક વહેલા ઉઠવાથી જિંદગીના લગભગ ચાર વર્ષ જેટલો વધારો થાય. આ વિચારથી ભોળવાઈ ને લેખકે વહેલો ઉઠવાનો સંકલ્પ કર્યો.
જવાબ: લેખકના મતે રોજ સાતને બદલે પાંચ વાગે ઊઠે તો વર્ષે 720 કલાક બચે. ને પચાસ વર્ષ ઉઠવાનું બચે. ને પચાસ વર્ષની જીંદગીમાં 36000 કલાક બચે. એટલે કે રોજ ફક્ત બે કલાક વહેલા ઉઠવાથી જિંદગીના લગભગ ચાર વર્ષ જેટલો વધારો થાય. આ વિચારથી ભોળવાઈ ને લેખકે વહેલો ઉઠવાનો સંકલ્પ કર્યો.
2. કેટલાક લોકોને કેવી ધૂન વળગે છે? અને એના માટે લેખક કયું ઉદાહરણ આપે છે?
જવાબ: કેટલાક લોકો ને દરેક કામમાં નિયમિત થઈ જવાની ધૂન વળગે છે. આ ધૂનને લેખક સુરજના દ્રષ્ટાંત થી સમજાવે છે. જેમ સૂરજ વર્ષમાં અમુક મહિના થોડી સેકન્ડો મોડો ઉગે છે. અને અમુક મહિના આઈસક્રીમ પાર્ટીમાં આવી પહોંચતા મિત્રોને જેમ થોડી થોડી સેકન્ડો વહેલો ઉગે છે. ત્યાં નિયમિત થવાની ઇચ્છા રાખનાર માનવીનું શું ગજું.
જવાબ: કેટલાક લોકો ને દરેક કામમાં નિયમિત થઈ જવાની ધૂન વળગે છે. આ ધૂનને લેખક સુરજના દ્રષ્ટાંત થી સમજાવે છે. જેમ સૂરજ વર્ષમાં અમુક મહિના થોડી સેકન્ડો મોડો ઉગે છે. અને અમુક મહિના આઈસક્રીમ પાર્ટીમાં આવી પહોંચતા મિત્રોને જેમ થોડી થોડી સેકન્ડો વહેલો ઉગે છે. ત્યાં નિયમિત થવાની ઇચ્છા રાખનાર માનવીનું શું ગજું.
3. પત્ની ના ‘પાળો ત્યારે ખરા’ વાક્યની લેખકના સબંધી ઉપર શી અસર થઈ?
જવાબ: પત્ની ના’ પાળો ત્યારે ખરા’ વાક્યની લેખકના સબંધી ઉપર અસર થઈ કે, તેમનો મિજાજ છટક્યો આખી સોસાયટી ગજાવતા બોલવા લાગ્યા. એટલે શું તું તારા મનમાં શું સમજે છે. હું તે કઈ…. અને ખલાસ મિજાજ છટક્યો.
જવાબ: પત્ની ના’ પાળો ત્યારે ખરા’ વાક્યની લેખકના સબંધી ઉપર અસર થઈ કે, તેમનો મિજાજ છટક્યો આખી સોસાયટી ગજાવતા બોલવા લાગ્યા. એટલે શું તું તારા મનમાં શું સમજે છે. હું તે કઈ…. અને ખલાસ મિજાજ છટક્યો.
4. વિધાન સમજાવો: ‘વા વાતા ચીડાવું ને પાન ખરતા પીડાવું’
જવાબ: લેખકના એક સંબંધીએ નવા વર્ષે ક્રોધને જીતવા નો સંકલ્પ કરેલો. પરંતુ તેમનો સ્વભાવ જ વાત વાતમાં ચિડાઈ જાય તેવો હતો. એમણે કરેલો સંકલ્પ તેમની પત્નીએ સાંભળ્યો ત્યારે તે વ્યંગ્ય માં બોલી તમારો સંકલ્પ તો ગમ્યો. પણ ‘પાળો ત્યારે ખરા’. આ સાંભળીને તેમનો મિજાજ છટક્યો. જે વ્યક્તિનો સ્વભાવ વાતવાતમાં ચિડા વવા નો હોય તે પોતાના ક્રોધ પર કાબૂ શી રીતે રાખી શકવાની?
જવાબ: લેખકના એક સંબંધીએ નવા વર્ષે ક્રોધને જીતવા નો સંકલ્પ કરેલો. પરંતુ તેમનો સ્વભાવ જ વાત વાતમાં ચિડાઈ જાય તેવો હતો. એમણે કરેલો સંકલ્પ તેમની પત્નીએ સાંભળ્યો ત્યારે તે વ્યંગ્ય માં બોલી તમારો સંકલ્પ તો ગમ્યો. પણ ‘પાળો ત્યારે ખરા’. આ સાંભળીને તેમનો મિજાજ છટક્યો. જે વ્યક્તિનો સ્વભાવ વાતવાતમાં ચિડા વવા નો હોય તે પોતાના ક્રોધ પર કાબૂ શી રીતે રાખી શકવાની?
5. વૈશાખના વંટોળ અને શિયાળા ની શરદી ના ઉદાહરણ દ્વારા લેખક આત્મા સુધારણાના મોજાં કેવુ કહે છે?
જવાબ: વૈશાખની બપોરે વંટોળિયા જાગી જાગીને પાછા સૂઈ જાય છે. શિયાળાની સવારે જગતના કોઇ અગમ્ય ખૂણેથી એકાદ શરદીનું મોજુ આવી આપણા પર કબજો જમાવે છે. પછી આખો દિવસ રડાવી રડાવીને અંતે આવ્યું હતું. એમ અનંતમાં ચાલ્યું જાય છે. એમ આત્મા સુધારણાનું મોજુ પણ વૈશાખના વંટોળ અને શિયાળાની શરદીની જેમ દર વર્ષે આવે છે અને પછી ઉડી જાય છે.
જવાબ: વૈશાખની બપોરે વંટોળિયા જાગી જાગીને પાછા સૂઈ જાય છે. શિયાળાની સવારે જગતના કોઇ અગમ્ય ખૂણેથી એકાદ શરદીનું મોજુ આવી આપણા પર કબજો જમાવે છે. પછી આખો દિવસ રડાવી રડાવીને અંતે આવ્યું હતું. એમ અનંતમાં ચાલ્યું જાય છે. એમ આત્મા સુધારણાનું મોજુ પણ વૈશાખના વંટોળ અને શિયાળાની શરદીની જેમ દર વર્ષે આવે છે અને પછી ઉડી જાય છે.
6. પોતાની જાતને સુધારવાના પ્રયાસને ઉસ્તાદના ઉદાહરણ દ્વારા સમજાવો:
જવાબ: ઉસ્તાદ ના જલસામાં સંગીતનું વાતાવરણ બરાબર જામ્યુ હોય ત્યારે ઉંઘ નુ જોકુ આપણને પાવન કરે છે. પછી તબલાની એક જબરજસ્ત થાપ પડતા આપણને ચમકાવી ને પાછુ ભાગી જાય છે. આમ આત્મા સુધારણાનુ મોજું પણ દર બેસતા વર્ષે આવે છે અને આવીને પાછું ઉડી જાય છે.
જવાબ: ઉસ્તાદ ના જલસામાં સંગીતનું વાતાવરણ બરાબર જામ્યુ હોય ત્યારે ઉંઘ નુ જોકુ આપણને પાવન કરે છે. પછી તબલાની એક જબરજસ્ત થાપ પડતા આપણને ચમકાવી ને પાછુ ભાગી જાય છે. આમ આત્મા સુધારણાનુ મોજું પણ દર બેસતા વર્ષે આવે છે અને આવીને પાછું ઉડી જાય છે.
7. ‘આત્મા સુધારણાનો ઉત્સવ બેસતા વર્ષે આવે છે અને પછી ઉડી જાય છે’ એ વાત લેખક અન્ય કયા દૃષ્ટાંત દ્વારા સમજાવે છે?
જવાબ: આત્મા સુધારણા ઉત્સાહ બેસતા વર્ષે આવી ને ઉડી જાય છે. એ વાત આ બાબતના જોવા મળે છે. (1) વર્ષના આરંભે જોવા વ્યાયામ વીરો આખા વર્ષમાં જોવા નહીં મળે.
જવાબ: આત્મા સુધારણા ઉત્સાહ બેસતા વર્ષે આવી ને ઉડી જાય છે. એ વાત આ બાબતના જોવા મળે છે. (1) વર્ષના આરંભે જોવા વ્યાયામ વીરો આખા વર્ષમાં જોવા નહીં મળે.
(2)કારતક ની શરૂઆત માં જોવા મળતા ગીતાભક્તો તો બીજા અગિયાર મહિનામાં જોવા નહીં મળે.
(3) બેસતા વર્ષને બીજા અઠવાડિયે જોવા મળતા સંયમી જનો પછી આખા વર્ષમાં ક્યારેય જોવા મળતા નથી.
8. ફરી થી બેસતુ વર્ષ આવે ત્યારે લેખક કેવા સ્વપ્નમાં રાચે છે?
જવાબ: ફરીથી બેસતુ વર્ષ આવે છે. અને લેખક સ્વપ્નમાં રાચવા બેસી જાય છે. ઉત્સાહથી નવા સંકલ્પો કરી નાખે છે. ક્યારેક સહેજ સુધરતા લાગે છે. તો ક્યારેક નાગલોક માં જઈને પ્રિયતમ ને ભૂલી જનાર રાજકુમારની જેમ નવી પ્રવૃત્તિ ની ધમાલ માં સંકલ્પો વિસરી જાય છે. પાછા ફરી થી દ્રઢ નિશ્ચયી બને છે.
જવાબ: ફરીથી બેસતુ વર્ષ આવે છે. અને લેખક સ્વપ્નમાં રાચવા બેસી જાય છે. ઉત્સાહથી નવા સંકલ્પો કરી નાખે છે. ક્યારેક સહેજ સુધરતા લાગે છે. તો ક્યારેક નાગલોક માં જઈને પ્રિયતમ ને ભૂલી જનાર રાજકુમારની જેમ નવી પ્રવૃત્તિ ની ધમાલ માં સંકલ્પો વિસરી જાય છે. પાછા ફરી થી દ્રઢ નિશ્ચયી બને છે.
9. આ વર્ષે તમારા જન્મદિને તમે કયા સંકલ્પો લેશો? શા માટે?
જવાબ: આ વર્ષે મારા જન્મદિવસે હું આ મુજબના સંકલ્પો લઈશ:
જવાબ: આ વર્ષે મારા જન્મદિવસે હું આ મુજબના સંકલ્પો લઈશ:
1. સવારે વહેલો ઉઠીશ.
2. નિત્યક્રમ પતાવીને અભ્યાસ કરવા બેસીશ.
3. માતાપિતાને પગે લાગીશ.
4. દાદાને ઘરકામમાં મદદ કરીશ.
5. ટીવી જોવામાં જાજો સમય નહિ બગાડું.
6. નિયમિત કસરત કરીશ.
7.જૂઠું નહીં બોલું.
8.વ્યસનથી દૂર રહીશ.
: વ્યાકરણ :
પ્રશ્ન 1. નીચેના શબ્દોનો ઉપયોગ કરી વાક્ય લખો:
1.આત્મસુધારણા
જવાબ : આપણે આત્મા સુધારણા માટે સંકલ્પ કરવો જોઇએ
2. અઠવાડિયું
જવાબ : લેખકનો ચા પીવાનો સંકલ્પ અમુક અઠવાડિયા જ ચાલ્યો.
3. ઝળઝળીયા
જવાબ : સાસરે જતી દીકરીને જોઈ આંખમાં ઝળઝળિયા આવી ગયા.
4. ઉચ્ચારણ
જવાબ : આપણે બોલતી વખતે સ્પષ્ટ ઉચ્ચારણ કરવું જોઈએ.
5. સંકલ્પ
જવાબ : લીધેલ સંકલ્પ અને પૂર્ણ કરવા નો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ.
પ્રશ્ન 2. સમાનાર્થી શબ્દો લખો:
1. સંકલ્પ = …………
જવાબ : પ્રતિજ્ઞા
2. વર્ષ =………….
જવાબ : વરસ
3. દિવસ = ………..
જવાબ : દિન
4. એકદમ = ………….
જવાબ : એકાએક
5. હવા = …………
જવાબ : પવન
6. જિંદગી = ……….
જવાબ : જીવન
7. પૂર્ણિમા = …………
જવાબ : પૂનમ
8. મુશ્કેલી = …………
જવાબ : મુસીબત
9. હરીફાઈ = …………..
જવાબ : સ્પર્ધા
10. ભગિની = ………….
જવાબ : બહેન
11. માંદગી = ………….
જવાબ : બીમારી
12. સુરજ = ………..
જવાબ : રવિ
13. મહેશ = …………
જવાબ : ઈચ્છા
14. ક્રોધ = ………..
જવાબ : ગુસ્સો
15. પરોઢ= ………..
જવાબ : સવાર
પ્રશ્ન 3. વિરુદ્ધાર્થી શબ્દ લખો:
1. આજ × ……………
જવાબ : કાલ
2. નિયમિત× …………
જવાબ : અનિયમિ
3. દિવસ × ………..
જવાબ : રાત
4. નિરર્થક × ……….
જવાબ : સાર્થક
5. વહેલા × ………..
જવાબ : મોડા
6. ધ્યાન × ………..
જવાબ : બે ધ્યાન
7. મિત્ર × ………..
જવાબ : શત્રુ
8. સ્વર્ગ × …………
જવાબ : નરક
9. રસિક × ………..
જવાબ : અરસિક
10. ઇચ્છા × ……….
જવાબ : અનિચ્છા
11. હસવું × …………
જવાબ : રડવું
12. શાંત × …………..
જવાબ : અશાંત
13. આશા × …………
જવાબ : નિરાશા
14. ઉત્સાહ ×…………
જવાબ : નિરુત્સાહ
પ્રશ્ન 4. જોડણી સુધારો:
1.ઉચારણ- …………..
જવાબ : ઉચ્ચારણ
2.દીવસ- …………
જવાબ : દિવસ
3.વીવેકાનદ- ……….
જવાબ : વિવેકાનંદ
4.નીરથક- ………….
જવાબ : નિરર્થક
5.દીવાળી- ………..
જવાબ : દિવાળી
6.જીદગી- ………..
જવાબ : જિંદગી
7. મૂસકેલી- ……….
જવાબ : મુશ્કેલી
8.હરિફાઇ- …………
જવાબ : હરિફાઈ
9. પૂનજઁનમ- …………
જવાબ : પુનર્જન્મ
10. સ્મીત- …………
જવાબ : સ્મિત
11. એન્જીન- …………
જવાબ : એન્જિન
12.મીજાજ- ………….
જવાબ : મિજાજ
13. પ્રવ્રુતી- …………
જવાબ : પ્રવૃત્તિ
14.પૂરણીમા- ………….
જવાબ : પૂર્ણિમા
15.નીયમીત- …………
જવાબ : નિયમિત
પ્રશ્ન 5. શબ્દકોશ ના ક્રમમાં ગોઠવો:
નિયમિત ,ઉચ્ચારણ, મહાત્મા ,સંકલ્પ , વૈશાખ, ઘડિયાળ ,ફિલસૂફી
નિયમિત ,ઉચ્ચારણ, મહાત્મા ,સંકલ્પ , વૈશાખ, ઘડિયાળ ,ફિલસૂફી
ઉત્તર: ઉચ્ચારણ, ઘડિયાળ ,નિયમિત ફિલસૂફી,મહાત્મા,વૈશાખ, સંકલ્પ
પ્રશ્ન 6. શબ્દ સમૂહ માટે એક શબ્દ લખો:
1. પોતાની જાતને સુધારવી તે
જવાબ : આત્મ સુધારણા
2. ઈન્દ્રને બેસવાનું આસન
જવાબ : ઈન્દ્રાસન
3. જેના નિશ્ચય દ્રઢ છે કે તેવું
જવાબ : દ્રઢનિશ્ચયી
4. જીવનમાં કદી પણ ન મરવાની ખાતરી આપતું લખાણ
જવાબ : અમરપટ્ટો
5. ધનુષ ને બાંધવાની દોરી
જવાબ : પણછ
6. ફરીથી જન્મ લેવો તે
જવાબ : પુર્નજન્મ
7. રસ વગરનું
જવાબ : નીરસ
પ્રશ્ન 7. રૂઢિપ્રયોગ લખો:
1. આંખમાં ચમક આવી
જવાબ : નવો ઉત્સાહ પ્રગટ થવો
2. સંકલ્પ કરવો
જવાબ : નિશ્ચય કરવો
3. માયા મૂકવી
જવાબ : મમતા છોડવી
જવાબ : મમતા છોડવી
4. દિશ દિશામાં ગજવું
જવાબ : ચારે દિશામાં ખ્યાતિ પામવી
5. મિજાજ છટકવો
જવાબ : ગુસ્સો બેકાબૂ થવો
6. પંથે ચડવું
જવાબ : જીવનમાં નિશ્ચિત માર્ગે આગળ વધવું
7. આસન ડોલી ઉઠાવો
જવાબ : અસ્થિર થઈ જવું
8. અનંતમાં ચાલ્યા જવું
જવાબ : અવકાશમાં વિલીન થઈ જવું, દૂર ચાલ્યા જવું
પ્રશ્ન 8. નીચેના વાક્યોમાંથી દ્વન્દ્વ સમાસ શોધીને લખો:
1. મિત્રતા તો કૃષ્ણ સુદામાની જ!
જવાબ : કૃષ્ણ સુદામા
2. ઘરમા અહીં તહી સામાન પડ્યો હતો.
જવાબ : અહીં તહી
3. ઝાડ પર દસ-બાર પંખીઓ બેઠા હતા.
જવાબ : દસ-બાર
4. જીવનમાં સુખ દુઃખ તો આવ્યા જ કરે!
જવાબ : સુખ-દુઃખ
5. સીતા રામ વનમાં જાય છે!
જવાબ : સીતારામ
પ્રશ્ન 9. નીચે આપેલા શબ્દોના સમાસ ઓળખાવો:
1. દ્રઢ નિશ્ચયી
જવાબ : બહુવ્રીહી
2. મહાદેવ
જવાબ : કર્મધારય
3. પુનર્જન્મ
જવાબ : કર્મધારય
4. અમરપટ્ટો
જવાબ : મધ્યમપદલોપી
5. પાંચ-છ
જવાબ : દ્વન્દ્વ
6. નવરાત્રી
જવાબ : દ્વિગુ
10. સંધિ જોડો:
1. વિવેક+આનંદ
જવાબ : વિવેકાનંદ
2. મહા+ઈશ
જવાબ : મહેશ
3. વન+ઉત્સવ
જવાબ : વનોત્સવ
4. મહા+આત્મા
જવાબ : મહાત્મા
5. સિંધૂ+ઊર્મિ
જવાબ : સિંધૂર્મિ
પ્રશ્ન 11. સંધિ છોડો:
1. મહેચ્છા
જવાબ : મહા+ ઈચ્છા
2. હિમાલય
જવાબ : હિમ+ આલય
પ્રશ્ન 12. નીચે આપેલા વાક્યો માંથી સાદા સંયુક્ત અને સંકુલ વાક્યો ઓળખો અને લખો:
1. મારી પ્રજા સુખી રહો.
જવાબ : સાદુ વાક્ય
2. તે કાર્ય ખૂબ જ કઠિન હતો છતાં રમેશે તે કાર્ય આસાનીથી પૂરું કર્યું.
જવાબ : સંયુક્ત વાક્ય
3. લડાઈ લડવી હોય તો લાકડાની તલવાર ન ચાલે.
જવાબ : સંકુલ વાક્ય
4. હવે કદી આ ન કરવું.
જવાબ : સાદુ વાક્ય
5. આમ તો વાતવાતમાં ચિડાઈને પાન કરતાં પીડાય એવા સ્વભાવના હતા.
જવાબ : સંયુક્ત વાક્ય
6. તીર નિશાન ભણી ઉડશે.
જવાબ : સાદુ વાક્ય
વોટ્સએપ ગ્રુપમાં શેર કરો